ZDROWIE KOBIETY

18.03.2011

Stereotypy w medycynie

Z historii medycyny wynika, że w przeszłości różnie podchodzono do chorób kobiet i mężczyzn. Początkowo, kiedy medycyna była jeszcze pod znacznym wpływem religii i filozofii, kobietę uważano za istotę gorszą. Po powstaniu medycyny pozytywistycznej, tzn. kiedy zaczęto ją podporządkowywać kryteriom obiektywnym, ciało kobiety nadal traktowano inaczej niż ciało mężczyzny. Uważano, że organizm kobiety w mniejszym stopniu kierowany jest przez ośrodkowy układ nerwowy. Lekarze twierdzili, że procesy zachodzące w kobiecie są uwarunkowane przede wszystkim jej emocjami oraz zmianami w cyklu menstruacyjnym i rozrodczym.

Nawet współczesna medycyna nie jest wolna od tego typu uprzedzeń, chociaż dotyczą jej one w znacznie mniejszym stopniu. Jednym z nich jest częste przekonanie, że obserwacja naukowa ciała mężczyzny pozwala również poznać ciało kobiety. Należy traktować ciało kobiety jako całkowicie odmienne, nie tylko pod względem budowy narządów rozrodczych. Nieprawidłowe jest także powiązanie zdrowia kobiety wyłącznie z jej funkcją rozrodczą, co skutkuje poszukiwaniem przyczyn wszelkich patologii jedynie w zmianach układu płciowego. Obecnie walczy się z tego typu przekonaniami. Powoli rozwija się tzw. medycyna płci skoncentrowana przede wszystkim na badaniu różnic między ciałem kobiety i mężczyzny oraz odpowiedniego podejścia do każdej z płci.

Nowe zadania i pojawiające się czynniki ryzyka

Liczne zadania, które kobieta wykonuje każdego dnia, niosą ze sobą czynniki, mogące przyczyniać się do powstawania i rozwoju procesów chorobowych. Należy brać je pod uwagę podczas planowania leczenia i strategii zapobiegawczych. Samo macierzyństwo jest powiązane z wieloma innymi obowiązkami, które mogą stanowić większe zagrożenie dla zdrowia kobiety niż ciąża i okres poporodowy. Młodzi ludzie z wielu powodów coraz później stają się samodzielni, przez co opieka matki nad dziećmi trwa coraz dłużej i obejmuje coraz więcej nowych zadań.

Ponadto kobiety, poza zajmowaniem się domem i rodziną, coraz częściej piastują wysokie stanowiska na rynku pracy. Wykonują te same obowiązki co mężczyźni, choć nie zawsze wiąże się to z uzyskiwaniem tego samego wynagrodzenia. Wywołuje to nierzadko sytuacje stresowe, stanowiące istotny czynnik chorobotwórczy, który należy brać pod uwagę, stawiając diagnozę lekarską.

Nowym zjawiskiem jest mylenie zdrowia kobiety z jej wyglądem zewnętrznym. Zarówno lekarze, jak i kobiety coraz częściej skupiają się na dbaniu o atrakcyjność fizyczną pacjentek w większym stopniu niż o jej zdrowie. Medycyna jest przez część kobiet traktowana jako forma upiększania, która ma jej pomóc w zbliżeniu się do kreowanego w mediach wzoru piękna.

Przemoc jako nowy czynnik ryzyka

Innym poważnym zagrożeniem dla zdrowia psychofizycznego kobiety jest przemoc ze strony mężczyzny. Deklaracja o eliminacji przemocy wobec kobiet przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych w 1993 r. potępia "akt przemocy związany z faktem przynależności danej osoby do określonej płci, którego rezultatem jest, lub może być, fizyczna, seksualna lub psychiczna krzywda lub cierpienie kobiet, włącznie z groźbą popełnienia takich czynów, wymuszeniem lub arbitralnym pozbawieniem wolności, niezależnie od tego, czy czyny te mają miejsce w życiu publicznym, czy prywatnym".

W dokumencie tym stwierdzono, iż "przemoc wobec kobiet jest problemem, który odnosi się do zdrowia i praw osoby. W każdej chwili ich życia, od dzieciństwa do starości, kobiety mogą być ofiarami przemocy fizycznej lub psychicznej. Następstwa przemocy są poważnym problemem dla zdrowia kobiet".

Przemoc ze strony mężczyzn jest czynnikiem ryzyka dla zdrowia kobiet w każdym wieku na całym świecie. To zjawisko rozpowszechnione, którego negatywne skutki są poważne i dobrze udokumentowane. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) szacuje, że przemoc jest równie częstą przyczyną śmierci lub niepełnosprawności kobiet w wieku rozrodczym jak nowotwory.

Kobiety i dzieci bywają narażone na przemoc różnego typu - fizycznego, seksualnego i psychicznego. Najczęściej do aktów przemocy dochodzi w rodzinie. Dopuszczają się ich przede wszystkim ojcowie, mężowie bądź partnerzy, bracia, dziadkowie lub inni członkowie rodziny, a także byli mężowie lub narzeczeni. Mężczyźni dopuszczają się znacznie częściej przemocy seksualnej również poza środowiskiem rodzinnym. Zachowań takich kobieta doświadcza często ze strony osób, które dobrze zna, np. przyjaciół rodziny, sąsiadów, nauczycieli, kolegów ze szkoły lub z pracy. Agresorami mogą być także osoby nieznane ofiarom.

Powszechnie sądzi się, że przemoc wobec kobiet w jakimkolwiek wieku zdarza się bardzo rzadko. Zwykle uważa się za nią jedynie gwałt. Badania naukowe przeprowadzone w różnych krajach pokazują jednak, że przypadki takie zdarzają się znacznie częściej. Przemoc fizyczna i seksualna ze strony partnera lub byłego partnera dotyka 25% kobiet, a przemoc psychiczna jest jeszcze bardziej rozpowszechniona. Gwałty dotykają 10-15% kobiet, szczególnie w dzieciństwie, ale tylko niewielka ich część jest zgłaszana (5-15%).

Przemoc wywołuje bardzo groźne skutki u osoby, która jej doświadcza. Natychmiastowe efekty agresji fizycznej to siniaki, urazy, złamania itp., a także zakażenie chorobami przenoszonymi drogą płciową (np. AIDS) w wyniku stosunków wymuszonych i odbytych bez użycia prezerwatywy. Wiąże się to także z ryzykiem niechcianej ciąży.

Długoterminowe skutki przemocy fizycznej, seksualnej i psychicznej mogą się objawić zaniżoną samooceną, poczuciem bezradności lub utratą chęci życia. Zaburzenia emocjonalne są silniejsze, jeżeli agresorami są osoby bliskie, które ofiara darzy uczuciem. Gwałt skutkuje utratą zaufania do innych i do świata, poczuciem zamętu, wstydu i winy, mimo że ofiara nie jest odpowiedzialna za to, co zaszło. Brutalne i powtarzające się gwałty powodują u ofiar poczucie lęku i ogólnego strachu. Prowadzą do życia w ciągłym napięciu. Mogą też wywołać objawy zbliżone do występujących w zespole pourazowym, któremu towarzyszą wspomnienia przemocy pojawiające się nagle w formie koszmarów.

Kobiety, które zostały zgwałcone, często mają depresję, stany lękowe i myśli samobójcze. Występują też u nich zaburzenia odżywiania oraz skłonność do uzależnień od alkoholu i innych substancji. Stan ten czyni kobietę jeszcze bardziej podatną na przemoc. Związany z nim długotrwały stres może doprowadzić do różnych powtarzających się chorób (np. ginekologicznych lub żołądkowo-jelitowych). Często są one badane i leczone w błędny sposób w wyniku nieznajomości przyczyny. Ponadto ofiary przemocy częściej skarżą się na takie dolegliwości, jak obolałość, przewlekłe zmęczenie czy uporczywe bóle głowy. Obserwuje się stopniowe zwiększanie się częstości korzystania z pomocy lekarskiej przez zgwałcone kobiety w miarę upływu czasu od aktu przemocy. W pierwszym roku po gwałcie zwracają się do lekarzy 18% częściej, w drugim 56%, a w trzecim 31%.

Negatywne następstwa przemocy występują z różnym nasileniem. Nie wszystkie dziewczynki i kobiety, które były bite, poniżane lub zostały zgwałcone, mają problemy ze zdrowiem. Bardzo wiele zależy od osobistych doświadczeń ofiary, a przede wszystkim od pomocy oraz wsparcia rodziny, przyjaciół i specjalistów. Kobiety dotknięte przemocą należy traktować ze szczególną uwagą. Odpowiednia opieka jest w stanie zniwelować skutki traumatycznych doświadczeń.

Należy jednak stanowczo potępiać wszelką przemoc. Każdy musi mieć prawo do obrony przed napastnikiem. Bardzo ważne jest istnienie instytucji, do których kobiety spotykające się z agresją mogłyby zwrócić się po pomoc. W wielu krajach istnieją specjalne ośrodki dla ofiar przemocy.[...]

Cały artykuł na stronie: http://zdrowie.gazeta.pl/Zdrowie/1,105912,9255736,Zdrowie_kobiety.html

¬ródło: Wielka Encyklopedia Medyczna, www.gazeta.pl

Inne z kategorii

„Przemoc to nie zabawa”

„Przemoc to nie zabawa”

30.11.2023

Dziś w ramach 16 dni Przeciwko Przemocy odbył się panel ekspercki „Przemoc to nie zabawa”. Jedną...

czytaj dalej

Opinia o zmianach w ustawie o przeciwdziałaniu przemocy domowej

13.07.2023

Jesteście ciekawi co myślą o zmianach w ustawie osoby, które na co dzień pomagają osobom pokrzywdzonym?...

czytaj dalej

Newsletter Niebieskiej Linii

Dołącz do biuletynu Niebieskiej Linii i otrzymuj wszystkie bieżące informacje o akcjach, szkoleniach, wydarzeniach oraz nowych artykułach.