Zespoły interdyscyplinarne

Szczegóły

Kategoria: Zespoły interdyscyplinarne

Utworzono: 2012-11-19

Agnieszka Olszewska

Długo oczekiwana nowelizacja przepisów ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie została dokonana ustawą z dnia 10 czerwca 2010 r. o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2010 nr 125 poz. 842). Zmiana weszła w życie z dniem 1 sierpnia 2010 roku. Ustawa ta wprowadziła szereg zmian odnoszących się do ochrony ofiar przemocy w rodzinie. Już preambuła tego dokumentu wyraźnie podkreśla, że przemoc w rodzinie narusza podstawowe prawa człowieka, w tym prawo do życia i zdrowia oraz poszanowania godności osobistej, a władze publiczne mają obowiązek zapewnić wszystkim obywatelom równe traktowanie i poszanowanie ich praw i wolności. Na gminy nałożono obowiązek podejmowania działań na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie, w szczególności w ramach pracy w zespole interdyscyplinarnym.

W skład zespołu interdyscyplinarnego obligatoryjnie wchodzą przedstawiciele:

• jednostek organizacyjnych pomocy społecznej;
• gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych;
• policji;
• oświaty;
• ochrony zdrowia;
• organizacji pozarządowych;
• kuratorzy sądowi

W skład zespołu interdyscyplinarnego mogą także wchodzić prokuratorzy i przedstawiciele innych podmiotów, działających na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Na pierwszym posiedzeniu zespołu wybierany jest, spośród jego członków, przewodniczący zespołu interdyscyplinarnego.

Podstawowym zadaniem zespołu interdyscyplinarnego jest realizacja działań określonych w gminnym programie przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrona ofiar przemocy w rodzinie, a także integrowanie i koordynowanie działań podmiotów działających na rzecz ochrony ofiar przemocy w rodzinie, oraz specjalistów w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Zadania te są wykonywane w szczególności przez:

• inicjowanie działań w stosunku do osób stosujących przemoc w rodzinie.
• dokonywanie diagnozy problemu przemocy w rodzinie;
• inicjowanie interwencji w środowisku dotkniętym przemocą w rodzinie;
• podejmowanie działań w środowisku zagrożonym przemocą w rodzinie mających na celu przeciwdziałanie temu zjawisku;
• rozpowszechnianie informacji o instytucjach, osobach i możliwościach udzielenia pomocy w środowisku lokalnym;

Zespół interdyscyplinarny może tworzyć grupy robocze, których celem i zadaniem jest rozwiązywanie problemów związanych z wystąpieniem przemocy w rodzinie w indywidualnych przypadkach. W skład grup roboczych obligatoryjnie wchodzą przedstawiciele:

• jednostek organizacyjnych pomocy społecznej;
• gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych;
• policji;
• oświaty;
• ochrony zdrowia.

W skład grup roboczych mogą wchodzić również kuratorzy sądowi, oraz przedstawiciele innych podmiotów będący specjalistami w dziedzinie przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Członkowie zespołu interdyscyplinarnego oraz grup roboczych wykonują zadania w ramach obowiązków służbowych lub zawodowych. Zadania grup roboczych to w szczególności:

• opracowanie i realizacja planu pomocy w indywidualnych przypadkach wystąpienia przemocy w rodzinie;
• monitorowanie sytuacji rodzin, w których dochodzi do przemocy oraz rodzin zagrożonych wystąpieniem przemocy;
• dokumentowanie działań podejmowanych wobec rodzin, w których dochodzi do przemocy oraz efektów tych działań.

Instytucja zespołu interdyscyplinarnego uregulowana jest m.in. w art. 9a ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. Celem zespołu interdyscyplinarnego jest działalność profilaktyczna i pomoc rodzinom w przezwyciężaniu trudnych sytuacji życiowych. Dyspozycja wyżej wskazanego przepisu nadaje zespołowi interdyscyplinarnemu status podmiotu o charakterze wewnętrznym, działającego w gminie w ramach jej zadań własnych, a także określa szczegółowo przedstawicieli wchodzących w jego skład. Ustawa nie określa wprost statusu prawnego zespołu interdyscyplinarnego, wskazując jedynie, iż powoływany jest przez wójta, burmistrza albo prezydenta miasta. Zespół działać ma jednak nie na podstawie uchwały rady gminy, lecz porozumień zawieranych między wójtem a podmiotami, o których mowa w art. 9a ust. 3 lub 5 ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (których przedstawiciele wchodzą w skład zespołu).

Zgodnie z art. 9a ust. 15 ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie z dnia 29 lipca 2005 r. (Dz. U. 2005 r. Nr 180 poz. 1493 z późn. zm.), ustawodawca powierzył radom gmin kompetencje do określania w drodze uchwały tryb i sposób powoływania oraz odwoływania członków zespołu interdyscyplinarnego oraz szczegółowych warunków jego funkcjonowania. Podkreślić jednak należy, że przepisy ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie nie upoważniają rad gmin do określania katalogu podmiotów, których przedstawiciele wchodzą w skład zespołu interdyscyplinarnego. Zadaniem uchwały podjętej na podstawie art. 9a ust. 15 ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie jest unormowanie procedury powoływania w skład zespołu interdyscyplinarnego oraz odwoływania jego członków. Należy przy tym zwrócić uwagę na fakt, że o możliwości uczestniczenia w pracach zespołu stanowi art. 9a ust. 3 i 4 ustawy. Przepis ten zastrzegł konieczność powoływania w skład zespołu przedstawicieli określonych podmiotów, czyli jednostek organizacyjnych pomocy społecznej, gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, Policji, oświaty, ochrony zdrowia, organizacji pozarządowych a także kuratorów sądowych. Zgodnie z treścią art. 9a ust. 15, wybór Przewodniczącego jest kwestią typowo wewnętrzną i to zespół decyduje o tym, kto będzie przewodniczącym tego zespołu. Rada nie jest uprawniona do regulowania tej kwestii w uchwale. Rada nie jest uprawniona do stanowienia w przedmiocie poszerzania składu osobowego zespołu interdyscyplinarnego. W przypadku wystąpienia takiej konieczności, uczyni to organ wykonawczy na podstawie art. 9a ust. 3,4 lub 5 lub ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. Uchwała podjęta na postawie art. 9a ust. 15 ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie ze względu na generalny i abstrakcyjny charakter regulacji zawartych w jej treści stanowi akt prawa miejscowego.

W kwestii funkcjonowania zespołu interdyscyplinarnego, należy przyjąć, że uchwała rady gminy ma doprecyzować regulacje ustawowe, zawarte w art. 9a ust. 7, ust. 10-14, a więc określać, w jaki sposób zespół będzie pracował. Adresatami tych norm mają być członkowie zespołu i ewentualni uczestnicy postępowań prowadzonych przez zespół w toku realizacji powierzonych mu zadań. Należy wskazać, że art. 9a ust. 9 ustawy obowiązek zapewnienia obsługi organizacyjno - technicznej zespołu interdyscyplinarnego nakłada na ośrodek pomocy społecznej, czym w zasadzie wyczerpuje tę problematykę. Co istotne, ustawa nie zastrzega wobec członków gminnego zespołu interdyscyplinarnego wymogu braku karalności za przestępstwo umyślne lub umyślne przestępstwo skarbowe.