25 XI – Międzynarodowy Dzień Eliminacji Przemocy wobec Kobiet

Aktualności

25.11.2024

25 listopada to Międzynarodowy Dzień Eliminacji Przemocy wobec Kobiet. Za jego ustanowieniem stoi Zgromadzenie Ogólne ONZ, które tym samym chciało zwrócić uwagę na ogromną skalę problemu, jakim jest doświadczanie przez kobiety na całym świecie przemocy – od seksualnej, przez ekonomiczną, fizyczną, cyberprzemoc, po psychiczną, ze wszystkimi ich skutkami.

Dlaczego akurat ta data? Nawiązuje bowiem do zabójstwa trzech sióstr Mirabal, opozycyjnych działaczek politycznych z Republiki Dominikany, do którego doszło w 1960 roku. Zostało ono zlecone przez dominikańskiego dyktatora Rafaela Trujillo (kobiety zostały pobite na śmierć). Początkowo 25 listopada uznany został dniem walki i podnoszenia świadomości na temat przemocy wobec kobiet przez działaczki uczestniczące w Latin American and Caribbean Feminist Encuentros (1981). Oficjalna rezolucja ONZ pojawiła się zaś w 1999 roku, nadając wydarzeniu jeszcze większą rangę.

Co ważne, 25 listopada został ustanowiony też pierwszym dniem globalnej kampanii „16 dni aktywizmu przeciwko przemocy ze względu na płeć”. Została ona zainicjowana w 1991 roku przez pierwszy Instytut Globalnego Przywództwa Kobiet (Women’s Global Leadership Institute). Ich działania rozpoczęły się od petycji skierowanej do Światowej Konferencji Praw Człowieka ONZ, która miała miejsce 14-25 czerwca 1993 roku w Wiedniu. Działaczki wzywały Konferencję do kompleksowego zajęcia się prawami kobiet i uznania przemocy ze względu na płeć za problem praw człowieka. Warto podkreślić, że na początku lat 90-tych XX wieku internet nie był jeszcze powszechny, więc petycja była rozsyłana standardową pocztą. Przekazano ją do 124 krajów, tłumacząc na 23 języki.

Finalnie w Wiedniu formalnie uznano przemoc wobec kobiet za naruszenie praw człowieka. Pół roku później powołano też Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Praw Człowieka. Co więcej, Zgromadzenie Ogólne ONZ uchwaliło również dodatkowy Protokół do Konwencji w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet, której pierwotna wersja weszła w życie w 1981 roku.

Wracając jednak do 1991 roku – to właśnie od tego czasu, corocznie przez tytułowe 16 dni, różnego rodzaju organizacje z całego świata jeszcze głośniej mówią o przemocy przeciwko kobietom i dziewczętom. Zwiększają świadomość w tym zakresie, wspierają osoby doświadczające przemocy, uczą o prewencji, a także wywierają naciski polityczne, w celu ustanowienia określonych zmian legislacyjnych. Zakończenie kampanii ma zaś miejsce 10 grudnia, czyli w Międzynarodowym Dniu Praw Człowieka.

W tym roku hasło kampanii brzmi: Co 10 minut ginie kobieta. #NoExcuse. Zjednoczmy się, aby zakończyć przemoc wobec kobiet.

„Co 10 minut ginie kobieta” – skąd takie dane? Potwierdzenie znajdziemy w raporcie UN Women oraz United Nations Office on Drugs and Crime (UNODC), który został opublikowany właśnie dziś: „Kobietobójstwo w 2023: globalne szacunki dotyczące zabójstw kobiet dokonywanych przez partnerów/członków rodziny”. Jak wskazuje, w zeszłym roku co najmniej 51 100 kobiet doświadczyło przemocy ze względu na płeć, która zakończyła się morderstwem dokonanym właśnie przez partnera lub członka rodziny.

Co więcej, choć wydawać by się mogło, że coraz głośniej mówi się o opisywanym tu problemie, dane są nieubłagane – w wielu aspektach ulega on wręcz nasileniu! Raport UN Women i UNODC za 2022 rok wskazał, że liczba kobiet i dziewcząt zabitych umyśle w tym właśnie roku wyniosła 89 000 i była najwyższą odnotowaną liczbą w ciągu ostatnich 20 lat! Wskazał też, że kobiety i dziewczęta są o wiele bardziej narażone na śmierć w domu niż mężczyźni. W 2022 roku 55 proc. wszystkich zabójstw kobiet zostało popełnionych przez bliskich partnerów lub członków rodziny, podczas gdy tego typu sytuacje dotyczyły 12 proc. wszystkich zabójstw mężczyzn. Jeden z raportów Światowej Organizacji Zdrowia już w 2018 roku wskazywał zaś, że na świecie około 736 milionów kobiet — prawie jedna na trzy! — doświadczyło przemocy fizycznej i/lub seksualnej ze strony partnera, przemocy seksualnej ze strony osoby niebędącej partnerem lub obu tych zjawisk przynajmniej raz w życiu. UNICEF w swoim raporcie z tego roku wykazał zaś, że ponad 230 milionów dziewcząt i kobiet z całego świata przeszło okaleczenie narządów płciowych, co stanowi wzrost o 15 proc. (tj. o 30 milionów dziewcząt i kobiet) w porównaniu z danymi sprzed ośmiu lat!

Prawa kobiet = prawa człowieka

W tym roku kampania jest jednak jeszcze bardziej wyjątkowa, ponieważ wpisuje się w szersze działania, które mają na celu uczczenie 30. rocznicy Deklaracji Pekińskiej i Platformy Działania (okrągła rocznica będzie miała miejsce za rok). Dokument ten przyjęto podczas kolejnego ważnego wydarzenia rangi globalnej – była to IV Światowa Konferencja Narodów Zjednoczonych w sprawie Kobiet, która odbyła się właśnie w Pekinie. Uchwalona deklaracja uznawana jest od tego czasu za międzynarodową „Kartę praw” kobiet, definiującą je jako prawa człowieka. Platforma Działania – Cele strategiczne wyznacza zaś 12 obszarów, które mają podstawowe znaczenie dla walki z dyskryminacją dotyczącą płci, a także określa konkretne działania, jakie powinny być podjęte przez rządy poszczególnych krajów, różnego rodzaju instytucja międzynarodowe czy organizacje pozarządowe. Jeśli chodzi o nasz kraj, na Konferencję przygotowano specjalny raport dotyczący problemów kobiet w Polsce. Został stworzony przez organizacje pozarządowe, które nie były zadowolone z dokumentu opracowanego przez Biuro Pełnomocnika Rządu ds. Kobiet i Rodziny. W ich opinii pominięto wiele ważnych kwestii, związanych np. ze zdrowiem kobiet (jak chociażby traktowanie kobiet w szpitalach położniczych).

Warto też dodać, że jako swego rodzaju wsparcie akcji prowadzonej przez społeczeństwo obywatelskie, Sekretarz Generalny ONZ zainicjował w 2008 roku także kampanię UNITE by 2030 to End Violence against Women. Odbywa się równolegle z „16 dniami przeciwko przemocy ze względu na płeć”, mając na celu wzmocnienie przekazu, czyli zapobieganie i eliminację przemocy wobec kobiet oraz dziewcząt na całym świecie. Jak czytamy na stronie unwomen.org:

„Dołącz do globalnego ruchu z kampanią #NoExcuse, wzywając do podjęcia działań w celu:

Zakończenia bezkarności poprzez orędowanie za prawami i politykami, którzy pociągną sprawców do odpowiedzialności.
Przyjęcia, wdrożenia i sfinansowania Krajowych Planów Działania, w celu zakończenia przemocy wobec kobiet i dziewcząt. Plany te określają decyzje polityczne i inwestycyjne podejmowane przez rządy.
Inwestowania w organizacje zajmujące się zapobieganiem przemocy oraz prawami kobiet, aby zapewnić rozwiązania legislacyjne i dostęp do podstawowych usług dla osób, które doświadczyły przemocy.”

Co ciekawe, owa kampania Sekretarza Generalnego ONZ ogłosiła, że 25. dzień każdego miesiąca (nie tylko listopada) będzie „Pomarańczowym Dniem”. To właśnie ten kolor – jasny i optymistyczny – ma symbolizować przyszłość wolną od przemocy wobec kobiet oraz dziewcząt. „Pomarańczowe Dni” mają więc przypominać o ideach całej kampanii o wiele częściej niż tylko raz w roku – bo przemoc ze względu na płeć dzieje się codziennie!

Więcej informacji o … znajdziesz tutaj: