Ofiara przemocy w poradni odwykowej

Aktualności

08.08.1999

Niebieska Linia nr 4 / 1999

Prawdopodobieństwo wystąpienia aktów przemocy w rodzinach z problemami alkoholowymi jest ponad dwukrotnie większe niż w pozostałych.70% kobiet dzwoniących do Ogólnopolskiego Pogotowia dla Ofiar Przemocy w Rodzinie doświadcza przemocy, której towarzyszy alkohol.

Żona alkoholika szuka w poradni pomocy dla swojego męża, a nie dla siebie. Chce spotkać kogoś, kto sprawi, że jej mąż przestanie pić, gdyż jej wszystkie domowe sposoby zawiodły. Zazwyczaj jest to jedyny zgłaszany problem przez pacjentkę, choć często motorem szukania pomocy były nasilające się akty przemocy wobec rodziny. Pacjentka ma nadzieję, że gdy problem alkoholowy zostanie rozwiązany, to znikną akty przemocy, jej mąż się zmieni.

Terapeuci nie powinni bagatelizować problemu przemocy w rodzinie z problemami alkoholowymi. W celu podniesienia efektywności terapii należy wprowadzić kilka prostych procedur dla lepszej diagnozy sytuacji pacjentów pod kątem przemocy. Do standardowego planu wywiadu należy włączyć pytania, które ułatwią rozpoznanie przemocy domowej. O przemoc domową powinny być pytane wszystkie pacjentki zgłaszające się do poradni odwykowej, zarówno uzależnione, jak i współuzależnione.

Przykładowe pytania:Partner, który nadużywa alkoholu, może być agresywny fizycznie czy też słownie wobec swojej partnerki. Rutynowo pytamy wszystkie pacjentki, czy doznają przemocy w swoim związku. Rozumiem, że jest to trudny i bolesny problem. Chcę, żeby Pani wiedziała, że można liczyć na naszą pomoc w tej sprawie. Czy w domu czuje się pani bezpiecznie? Jeśli nie, czego Pani się obawia? Czy zdarzyło się, że mąż Panią uderzył, popchnął, kopnął ?Jak się zachowuje Pani partner, gdy jest pijany? Czy Pani się go boi? Czy groził Pani?

Ważne jest, by co jakiś czas wracać do sprawy, w ten sposób pacjentki, które z jakichś powodów nie ujawniły przemocy, mogą to zrobić podczas kolejnego spotkania.

Informacja dla pacjentki:Przemoc domowa jest problemem powszechnym, dotyczy dużej liczby kobiet. Przemoc jest przestępstwem ściganym przez prawo, a nie sprawą rodzinną. Za przemoc odpowiedzialny jest sprawca. Nic nie usprawiedliwia przemocy, nawet alkohol. Osoba uwikłana w przemoc może liczyć na specjalistyczną pomoc i interwencję, ale to ona decyduje o tym, kiedy i z jakiej pomocy skorzysta.

Po ujawnieniu przemocy należy w ścisłej współpracy z pacjentką dokonać oceny jej sytuacji. Trzeba ustalić stopień zagrożenia życia pacjentki oraz plan zapewnienia bezpieczeństwa. W dalszej kolejności wspólnie z pacjentką ustalamy program działania, uwzględniający pomoc innych służb.

Współpraca służb

Służba zdrowia

Należy założyć dokumentację medyczną, w której lekarz z poradni przeprowadziłby wywiad medyczny pod kątem doznanych przez ofiarę urazów. Dokumentacja mogłaby uwiarygodnić zeznania ofiary podczas sprawy karnej. Zazwyczaj ofiary nie korzystają z pomocy medycznej po pobiciu, dlatego też nie mają zapewnionej właściwej pomocy i potrzebnej dokumentacji. Jeśli nasza poradnia nie ma lekarza, należy skierować pacjentkę do lekarza pierwszego kontaktu.

Pomoc prawna

Należy zapoznać pacjentkę z przysługującymi jej prawami. Optymalne byłoby umożliwienie pacjentkom konsultacji prawnej. Warto, by personel posiadał podstawową wiedzę z zagadnień prawnych (tj. w jaki sposób składa się zawiadomienie o przestępstwie, jak się zbiera dowody, zakłada sprawę rozwodową, sprawę o alimenty itp.). Poradnie odwykowe powinny dysponować ulotkami, broszurkami, informatorami z zakresu prawa dla ofiar przemocy domowej.

Policja

Należy się dowiedzieć, czy pacjentka wzywała policję, jaki rodzaj pomocy uzyskała, jakie ma doświadczenia związane z policją, czy wypełniono Niebieskie Karty. Jeśli pacjentka jest niezadowolona z udzielonej pomocy, należy przeanalizować tę sytuację, poinformować, jak powinna wyglądać właściwie przeprowadzona interwencja policyjna. Jeśli klientka nie korzystała z pomocy policji, warto nawiązać za jej zgodą bezpośrednią współpracę z dzielnicowym z rejonu pacjentki.

Personel poradni powinien zapoznać się z procedurą interwencji policji wobec przemocy "Niebieskie Karty" oraz z zasadami budowania lokalnego systemu pomocy dla ofiar.

Pomoc socjalna

W sytuacji, gdy pacjentka ma trudną sytuację materialną, nie ma gdzie się schronić przed sprawcą, należy nawiązać współpracę z ośrodkiem pomocy społecznej. W ośrodku pacjentka może uzyskać pomoc w załatwianiu spraw urzędowych, informacje o przysługujących świadczeniach i formach pomocy, w uzasadnionych przypadkach pomoc finansową, zasiłki stałe, okresowe czy celowe.

Pomoc terapeutyczna

Jeśli w poradni jest grupa radzenia sobie z przemocą, należy do niej skierować pacjentkę. Jeśli grupa nie istnieje, warto rozpatrzyć możliwość jej powstania. Głównym celem takiej grupy powinno być zmotywowanie pacjentek do podjęcia działań zatrzymujących przemoc. Grupa powinna być prowadzona przez dwie osoby (np. psycholog, pracownik socjalny). Ważną częścią spotkań grupowych powinna być edukacja oraz wsparcie emocjonalne pacjentek.

S.K.