Pomoc medyczna dla pokrzywdzonych przemocą

Z przemocą fizyczną wiążą się bardzo poważne skutki - uszkodzenie ciała zagraża zdrowiu i życiu ofiary. Popychanie, uderzanie, wykręcanie rąk, duszenie, kopanie czy policzkowanie to tylko niektóre z jej możliwych form. Mogą powodować uszkodzenia ciała, takie jak zasinienia, zadrapania, krwawienia, oparzenia, złamania, zwichnięcia. Wymienione powyżej formy przemocy fizycznej wyszczególnione są w formularzu A Niebieskiej Karty- dokumentu, który rozpoczyna procedurę mającą na celu pomoc ofiarom przemocy. Niebieska Karta może być założona przez policjanta czy pracownika Ośrodka Pomocy Społecznej, ale i, co ważne, Pracownika Ochrony Zdrowia. Wielu pracowników nie jest poinformowanych o tym, co mogą zrobić w wypadku podejrzenia stosowania przemocy wobec pacjenta. Co więcej, pracownicy ochrony zdrowia często nie są również uczeni szukania podłoża objawów chorobowych właśnie w wyniku przemocy. Jak pisze Joanna Cielecka-Kuszyk, Przemoc jako przyczyna objawów chorobowych zwykle nie jest łatwa do diagnozowania. Istnieje potrzeba współpracy specjalistów zajmujących się kompleksowo całą sytuacją rodziny i tworzenie lokalnych zespołów interdyscyplinarnych mających na celu leczenie skutków i zapobieganie dalszej eskalacji przemocy. (…) Pacjenci ci z reguły demonstrują objawy psychosomatyczne pod postacią bólów głowy, brzucha, a nawet serca, i poddawani są specjalistycznym procedurom diagnostycznym, które eliminują przyczyny chorobowe tych dolegliwości. Zespół terapeutyczny złożony z psychologa, lekarza i pedagoga indywidualnie pracuje z rodziną, która ma także możliwość skorzystania z pomocy prawnej. W szczególnej sytuacji przedstawiciel takiego zespołu składa swoją opinię jako biegły w sądzie lub kontaktuje się ze służbami społecznymi w miejscu zamieszkania pacjenta.[1]

Polskie prawo zakłada, że zjawisko przemocy domowej kwalifikuje się do zakresu sytuacji objętych świadczeniami zdrowotnymi ponieważ bardzo często towarzyszą mu wyraźne uszkodzenia zdrowia oraz zawsze występują poważne uszkodzenia zdrowia psychicznego.

Istotne w przypadku pomocy medycznej ofiary przemocy, oprócz podstawowej pomocy medycznej jest:

1. rozpoznanie sygnałów świadczących o występowaniu przemocy, szczególnie gdy ofiary bądź świadkowie próbują to ukryć,

2. umiejętność przeprowadzenia rozmowy umożliwiającej rozpoznanie form przemocy i częstotliwości jej występowania,

3. wystawienie na prośbę poszkodowanych bezpłatnego zaświadczenia lekarskiego o stwierdzonych obrażeniach,

4. poinformowanie osób doznających przemocy w rodzinie o miejscach i warunkach wystawienia obdukcji,

5. w przypadku stwierdzenia lub podejrzenia podczas badania popełnienia przestępstwa, np. ślady ciężkiego uszkodzenia ciała, ślady podejrzanych oparzeń, wykorzystania seksualnego – powiadomienie organów ścigania.

6. udział w procedurze odebrania dziecka przez pracownika socjalnego w przypadku bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia dziecka w związku z przemocą w rodzinie (lekarz, ratownik medyczny, pielęgniarka),

7. udział w zespołach interdyscyplinarnych  i grupach roboczych,

8. realizacja procedury Niebieskie Karty. Pracownikiem ochrony zdrowia uprawnionym do realizacji procedury jest osoba, wykonująca zawód medyczny, w tym lekarz, pielęgniarka, położna i ratownik medyczny. Działania pracownika ochrony zdrowia w ramach procedury uzależnione są od rodzaju diagnostyki oraz konieczności terapii pacjenta.[2]

W ramach procedury przedstawiciel ochrony zdrowia powinien każdorazowo udzielić pacjentowi, co do którego istnieje podejrzenie, że jest dotknięty przemocą w rodzinie, informacji o możliwościach uzyskania pomocy i wsparcia oraz o uprawnieniu do uzyskania bezpłatnego zaświadczenia o ustaleniu przyczyn i rodzaju uszkodzeń ciała związanych z użyciem przemocy w rodzinie.

Jeżeli jesteś pracownikiem Ochrony Zdrowia - Zespół Niebieskiej Linii opracował algorytmy, mające na celu ułatwienie pracownikom Ochrony Zdrowia stwierdzenie, czy pacjent jest ofiarą przemocy. Pod adresem http://www.niebieskalinia.pl/algorytmy/dla-ochrony-zdrowia dostępne są dwie wersje algorytmów postępowania w przypadku podejrzenia występowania przemocy wobec dorosłego oraz wobec dziecka.

Jeżeli jesteś osobą pokrzywdzoną przemocą - pamiętaj, że lekarz lub pielęgniarka mają obowiązek nieodpłatnego wystawienia zaświadczenia o obrażeniach w wyniku przestępstwa znęcania się. Ponadto, pracownicy Ochrony Zdrowia mają możliwość założenia Niebieskiej Karty, która rozpoczyna procedurę mającą na celu ochronę ofiary i monitorowanie sytuacji.

[1] Joanna Cielecka- Kuszyk, Medyczne aspekty przemocy i pomoc dla ofiar przemocy w rodzinie, Niebieska Linia nr 6/2005

[2] http://www.rops-bialystok.pl/ppwr/?page_id=23

Inne z kategorii

Niebieska Linia IPZ podpisała porozumienie o współpracy z SGH – razem możemy więcej

05.07.2024

Naszym celem jest wspólne poszerzanie wiedzy o przemocy domowej i jej skutkach, co pozwoli opracowywać...

czytaj dalej

Procedura Niebieskie Karty

19.02.2024

W 2023 roku procedura "Niebieskie Karty" została wzbogacona o kilka nowych elementów.

 

...

czytaj dalej