Ogólnopolskie Pogotowie dla Ofiar Przemocy w Rodzinie "Niebieska Linia"

Instytutu Psychologii Zdrowia Polskiego Towarzystwa Psychologicznego

Szukam pomocy

Przemoc w rodzinie jest przestępstwem i nic jej nie usprawiedliwia!
Tu znajdziesz informacje gdzie i na jaką pomoc możesz liczyć... więcej »

Szukam pomocy
Chcę pomóc

Jeśli jesteś świadkiem przemocy lub chcesz jej przeciwdziałać np. jako wolontariusz, tu znajdziesz materiały edukacyjne i dalszą informację... więcej »

Chcę pomóc

Pomagam zawodowo

Dla profesjonalistów przygotowaliśmy niezbędne informacje dotyczące systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz bogatą ofertę szkoleniową... więcej »

dla profesjonalistow sylwetka tmp
Szkolenia Niebieskiej Linii

Instytut Psychologii Zdrowia wprowadził zintegrowany system szkoleń oraz certyfikacji w obszarze przeciwdziałania przemocy... więcej »

Szkolenia

  • O Pogotowiu
    • O nas
    • Aktualne projekty
      • Zrealizowane projekty
    • Zespół
    • Współpraca
      • Partnerzy
      • Sponsorzy - Wesprzyj nas!
      • Przyjaciele
    • Kontakt
  • Pomoc
    • Poradnie Pogotowia
      • Poradnia telefoniczna
      • Poradnia środowiskowa
      • Poradnia mailowa
      • Poradnia prawna
    • Ośrodek Pomocy dla Osób Pokrzywdzonych Przestępstwem
      • Zasady udzielania pomocy w OPOPP
    • Infolinia 116 123
    • Kwestionariusz "autodiagnostyczny" dla kobiet
    • Gdzie szukać pomocy?
      • Warszawa
    • Dla świadków
    • O zjawisku przemocy
    • Nasze rady i zalecenia
  • Edukacja
    • Podstawowe informacje o przemocy
      • Definicje
      • Wybrane informacje i artykuły
    • Materiały edukacyjne
      • Artykuły
      • Informatory, broszury i ulotki
      • Plakaty
      • Literatura i bibliografie
    • Serwis informacyjny
      • Newsletter
      • Archiwum
      • Warszawski Portal Antyprzemocowy
    • Akcje, konferencje i kampanie społeczne
    • Badania i raporty
      • Statystyki
    • Katalog stron www
  • Dla specjalistów
    • Szkolenia
    • Certyfikaty
    • Porozumienie "Niebieska Linia"
      • Lista członków instytucjonalnych
    • Wolontariat
    • Dokumenty (standardy, procedury, programy)
      • Międzynarodowe
      • Ogólnokrajowe
      • Lokalne
    • Czasopismo "Niebieska Linia"
  • Serwis prawny
    • Aktualności
    • Akty prawne
      • Ustawy
      • Rozporządzenia i przepisy
        • Niebieska karta
        • Zaświadczenia lekarskie
    • Ekspertyzy, interpretacje i opinie
      • Orzecznictwo sądowe
    • Prawo w praktyce
      • Najważniejsze przepisy prawne dot. przemocy w rodzinie
      • Wzory pism
    • Kompetencje i zadania służb
      • Zespoły interdyscyplinarne
    • Ośrodek Pomocy dla Osób Pokrzywdzonych Przestępstwem
  • Projekty
  • Dla mediów
    • Informacje prasowe
    • Media o nas / Inni o nas / My w mediach
    • Wyróżnienia, nagrody, konkursy
      • Złoty telefon
      • Konkurs "Policjant, który mi pomógł"
  • Kontakt

Czy zmiana jest możliwa? Praca z osobami stosującymi przemoc w warunkach penitencjarnych

  • Drukuj
  • Email

ekspert radzi nKluczem do zmiany myślenia i zachowania osób stosujących przemoc jest uświadomienie sobie, iż dotychczas stosowane przez nich zachowania agresywne lub przemocowe były raniące dla innych i nie chcą, aby ta sytuacja nadal miała miejsce. Ważne jest także podjęcie świadomej pracy nad zmianą swoich zachowań.

Wiele osób uważa, że głównie alkohol i narkotyki lub dopalacze są bezpośrednią przyczyną stosowanej przemocy. Środki zmieniające świadomość istotnie mogą ułatwić eskalację zachowań przemocowych, ale za stosowaną przemoc odpowiedzialny jest zawsze sprawca przemocy, a substancje psychoaktywne mogą jedynie obniżać kontrolę poznawczą nad zachowaniami przemocowymi.

W ocenie Autorki artykułu w pracy korekcyjnej powinno się dążyć do tego, aby przemoc zatrzymać na jak najniższym poziomie – tak, aby nie eskalowała. Wraz z upływem czasu przemoc narasta i ten proces sam z siebie się nie zakończy. Przerwanie przemocy prawie zawsze wymaga interwencji z zewnątrz (rodziców, nauczycieli, Policji; biegłych sądowych opiniujących do spraw karnych, rodzinnych).

Autorka ma wieloletnie doświadczenie w pracy ze sprawcami przemocy, z którego wynika, że praca z osobami stosującymi przemoc jest długim i trudnym procesem. Wymaga zajęć w wymiarze indywidualnym, jak również grupowym, najlepiej w formie warsztatów. Na początkowym etapie pracy najważniejsze jest przekazanie wiedzy na temat samego zjawiska przemocy. Wielu sprawców krzywdzenia osób bliskich nie uważa, że ich dotychczasowe zachowania mają charakter przemocy psychicznej. Sprawcy często uważają, że nie robią nic innego jak to, czego sami doświadczyli w swoim domu rodzinnym: Mnie tak traktował ojciec, więc i ja tak traktuję swojego syna. Kiedy ja przyszedłem na warsztat, to majster mnie tak samo traktował jak ja teraz traktuję swoich praktykantów. Nic złego nie robię; tylko im dosadnie zwracam uwagę i czasem się mocniej zdenerwuję lub zaklnę, bo nie rozumieją, kiedy do nich mówię.

Jak rozmawiać i jak motywować osoby stosujące przemoc do podjęcia pracy psychokorekcyjnej?

Po pierwsze i najważniejsze – należy przede wszystkim reagować. Jeśli osoby postronne nie reagują na zjawisko obserwowanej przemocy, to osoba stosująca przemoc uzyskuje komunikat wprost i nie wprost, że może dalej stosować krzywdzące zachowania i w tym zakresie czuje się bezkarna. Osoby dopuszczające się zachowań przemocowych powinny ponieść konsekwencje natury prawnej. Dlatego na wszelkie przejawy przemocy powinno się reagować w sposób zdecydowany, jednak z poszanowaniem godności drugiego człowieka. Należy odróżnić człowieka od jego złych lub przestępczych czynów. W każdej rozmowie z osobą stosującą przemoc należy być niezwykle konsekwentnym i stanowczym, aby pokazać, że nie ma żadnego przyzwolenia na stosowanie przemocy wobec osób słabszych. Przemocy nie można tolerować ani tłumaczyć spożyciem alkoholu lub zażyciem narkotyków, zdenerwowaniem itp.

Jednakże osobom interweniującym nie wolno osoby uderzać ani jej ubliżać, nawet jeśli zachowuje się agresywnie. Należy pamiętać, że zachowania przemocowe, które nie są zatrzymane odpowiednio wcześnie, zawsze mają tendencję do nasilania się. Dlatego najlepiej jest powstrzymać przemoc wówczas, kiedy te zachowania jeszcze nie wyrządziły ogromnych krzywd.

Rozmowę z osobą stosującą przemoc powinno się przeprowadzić, opisując konkretne zachowanie osoby stosującej przemoc; zamiast wygłaszania sądów, moralizowania, pouczania. Przykładowy komunikat mógłby brzmieć: Widziałam, jak uderzyłeś dziecko w twarz.

Celem takiej rozmowy powinno być przerwanie przemocy i powstrzymanie podobnych sytuacji, które mogą się pojawić w przyszłości. W rozmowie tego typu można powołać się na komunikat: Nie zgadzam się na to, abyś bił dziecko. Jeśli nie radzisz sobie ze złością bądź agresją, to mogę ci pomóc.

Rozmowa osoby pomagającej z osobą stosującą przemoc powinna się zakończyć ustaleniem planu działania: co można zrobić zamiast zachowania przemocowego i spisać kontrakt związany z zaprzestaniem przemocy. Należy poinformować osobę stosującą przemoc o konsekwencjach wynikających z niedotrzymanej umowy.

Sprawcy przemocy często uważają, że to nie oni są odpowiedzialni za stosowaną przemoc; tylko inne osoby sprowokowały ich do tego działania. Często zdarza się tak, że sprawcy przemocy seksualnej uznają, że to ofiara przestępstwa jest odpowiedzialna za zaistniałą sytuację lub przynajmniej przyczyniła się do popełnionego przestępstwa na tle seksualnym (doświadczenia własne wynikające z pracy ze sprawcami przemocy seksualnej na tle zaburzeń preferencji seksualnej). Jeśli osoba stosująca zachowania przemocowe boryka się z uzależnieniem od alkoholu lub narkotyków, to powinno się w pierwszej kolejności skierować ją na leczenie, a dopiero później do programu korekcyjno-edukacyjnego dla osób stosujących przemoc. W praktyce często zdarza się tak, iż po ukończonej terapii uzależnień przemoc ustaje.

Z mojego wieloletniego doświadczenia w pracy z osobami w izolacji penitencjarnej wynika, że gdy osoba skazana z art. 207 § 1 k.k. (lub artykułów pochodnych, typu: pobicia, wymuszenia, rozboje, groźby karalne, wykorzystanie seksualne, gwałty, zabójstwo itp.), otrzymuje wyrok skutkujący koniecznością odbycia bezwzględnej kary pozbawienia wolności, często jest to ostatni etap, kiedy jeszcze można tej osobie pomóc. Dlatego należy podejmować wszelkiego typu działania zmierzające do tego, aby osoba stosująca przemoc, zanim znajdzie się w izolacji penitencjarnej, uzyskała pomoc w zakresie radzenia sobie ze złością, agresją lub zachowaniami przemocowymi.

Pomoc psychologiczna w warunkach penitencjarnych

Pomoc psychologiczna oraz terapeutyczna dla osób stosujących przemoc jest dostępna w niektórych zakładach karnych (bo nie we wszystkich ZK są osoby odpowiednio przygotowane do prowadzenia zajęć dla sprawców przemocy), ale często jest już zbyt późno, by naprawić relacje interpersonalne w rodzinie. Czasem rodzina już nie wierzy, że sprawca przemocy rzeczywiście dokonał wewnętrznej przemiany i po wyjściu na wolność nie będzie stosował zachowań przemocowych. Zakłady karne dają szansę na resocjalizację, ale ich skuteczność zależy od wielu czynników, np. cech osobowości
skazanego, środowiska, do którego wrócą, używania lub zaprzestania używania substancji psychoaktywnych, posiadania rodziny lub źródeł wsparcia społecznego itp. Programy korekcyjno-edukacyjne dla osób stosujących przemoc dostępne są zarówno w warunkach wolnościowych, jak również w warunkach zakładu karnego. Pracując z osobami stosującymi przemoc w ramach współpracy z MOPS, PCPR, prowadzę oddziaływania korekcyjno-edukacyjne dostosowane do możliwości jej uczestników. Często w swoich programach korzystam z filmów edukacyjnych – zwłaszcza na początku programu, ponieważ osobie stosującej przemoc łatwiej jest dostrzec stosowanie przemocy na filmie/obrazie, aniżeli zaobserwować te same zachowania u siebie. Za pośrednictwem obrazów uczestnicy zdobywają informacje i przetwarzają je w użyteczną dla siebie wiedzę. Film jest dobrym narzędziem dydaktycznym, wspierającym edukację współczesnego, multimedialnego człowieka.

W trakcie zajęć proponuję uczestnikom następujące filmy:

„Pręgi”. Bohaterem filmu jest trzydziestoletni Wojciech, człowiek izolujący się od świata i ludzi. Mężczyzna jest bardzo ambitny i samodzielny. Wychowywany przez samotnego ojca (jego matka zmarła, gdy był bardzo małym dzieckiem), był przez niego dotkliwie bity, co pozostawiło
trwały ślad w jego psychice. Zbudował wokół siebie mur. Jego ulubionym zajęciem jest chodzenie po jaskiniach. W oczach kolegów jest silny, często cyniczny. To wrażliwy człowiek, który wciąż jeszcze ucieka. Żyje sam, bo tak jest mu łatwiej i bezpieczniej. Nie ma miłości, nie ma rodziny, a więc zagrożenie, że mógłby powielić błędy własnego ojca jest znikome.

„Plac Zbawiciela”. To wyjątkowo mocne, emocjonalne kino. Autorzy pokazali różne formy przemocy, którym jest poddawana główna bohaterka, nie odwołując się do nizin społecznych i bohaterów z marginesu społecznego. Oglądamy życie zwyczajnej, przeciętnej rodziny, zadając sobie pytanie, jak wiele wokół nas rozgrywa się takich dramatów.

„Amerykańska zbrodnia”. 26 października 1965 roku Policja w Indianapolis dokonała odkrycia, które opisywano później jako największą zbrodnię w historii stanu Indiana. W piwnicy domu 36-letniej Gertrude Baniszewski, samotnej matki wychowującej siedmioro dzieci, znaleziono zmaltretowane ciało 16-letniej dziewczyny. Z przeprowadzonego śledztwa wynikało, że przez kilka miesięcy w z pozoru przeciętnym domu na przedmieściach, za niemym przyzwoleniem sąsiadów rozgrywało się prawdziwe piekło.

Po wspólnym obejrzeniu filmu edukacyjnego zawsze jest czas na dyskusję z uczestnikami programu, której celem jest wyciągnięcie wniosków, co można byłoby zrobić inaczej i na którym etapie zmiana byłaby najbardziej pożądana. Projekcja filmu najczęściej wiąże się z silnymi emocjami: Jak to możliwe, że do takiej sytuacji ostatecznie doszło? W trakcie takiej dyskusji prowadzący zajęcia zwracają uwagę na podobieństwa związane z działaniami i zachowaniami bohaterów filmu a konkretnymi zdarzeniami z historii zaczerpniętymi z życia uczestników zajęć. Wówczas jest czas na wzbudzenie refleksji u osób biorących udział w programie korekcyjno-edukacyjnym, że rzeczywiście można zmienić zachowania agresywne na zachowanie asertywne lub zupełnie inaczej pokierować danym zachowaniem. W prowadzonych przeze mnie programach uczestniczyły osoby stosujące przemoc, a w szczególności:

  • osoby skazane za czyny związane ze stosowaniem przemocy w rodzinie, wobec których sąd warunkowo zawiesił wykonanie kary, zobowiązując do uczestnictwa w oddziaływaniach korekcyjno-edukacyjnych,
  • osoby stosujące przemoc w rodzinie, które ukończyły podstawowy cykl terapii leczenia uzależnienia od alkoholu lub narkotyków lub innych środków odurzających, substancji psychotropowych albo środków zastępczych, dla których oddziaływania korekcyjno-edukacyjne, mogą stanowić uzupełnienie podstawowej terapii,
  • osoby objęte procedurą „Niebieskie Karty”,
  • osoby, które w wyniku innych okoliczności zgłaszają się na konsultacje.

Uczestnicy programu mogą być zgłaszani z różnych placówek, takich jak: poradnie zdrowia psychicznego, PCPR-y, sądy: Wydział Karny, Wydział Rodzinny i Nieletnich (kuratorzy dla dorosłych oraz kuratorzy rodzinni), prokuratura, Policja, punkty interwencji kryzysowej, poradnie leczenia uzależnień, poradnie psychologiczno-pedagogiczne, MOPS-y, GOPS-y, rejonowe przychodnie zdrowia, osoby mające założoną „Niebieską Kartę”.

Programy korekcyjno-edukacyjne powinny być prowadzone przez dwie osoby, najkorzystniej byłoby, aby była to kobieta i mężczyzna w celu lepszego modelowania prawidłowych zachowań.

Refleksja na zakończenie

Osoby stosujące przemoc mają szansę na zmianę myślenia oraz zachowania pod warunkiem, że uświadomią sobie, iż dotychczas stosowane przez nich zachowania agresywne lub przemocowe były raniące dla innych i nie chcą, aby ta sytuacja nadal miała miejsce. Z mojego ponad 30-letniego doświadczenia w pracy trenera asertywności wynika, że możliwe jest nauczenie zachowania asertywnego, które nie krzywdzi innych, na każdym etapie życia człowieka – pod warunkiem, że ta osoba wyrazi na to zgodę i podejmie świadomą pracę nad zmianą.

__________________________

Janina Czech – psycholożka, certyfikowana psychoterapeutka poznawczo-behawioralna, biegła sądowa z zakresu psychologii oraz uzależnień przy Sądzie Okręgowym w Gdańsku, opiniując w sprawach karnych, rodzinnych oraz cywilnych. Pracuje w izolacji penitencjarnej.

  • nast. »

Serwisy tematyczne


  • Wiadomości Niebieskiej Linii »

    • Renata Durda w rozmowie dla INFOR PL

      2021-01-21

      Dla "Niebieskiej Linii" rok 2020 był bardzo trudny. Mieliśmy największą liczbę zgłoszeń od 25 lat. Teraz trudność polegała na…

    • Bezpłatne spotkanie edukacyjne online "Błędne koło, czyli cykle przemocy domowej" (25.01.2021)

      2021-01-20

      Badania wykazały, że związki, w których występuje przemoc, przechodzą przez trzy fazy powtarzającego się cyklu. Nierzadko to…

    • Prenumerata dwumiesięcznika "Niebieska Linia" w 2021 roku
    • Nowy numer dwumiesięcznika „Niebieska Linia” (6/131/2020)
    • Renata Durda w rozmowie dla Radio TOK FM
  • Aktualności »

    • Bezpłatne spotkanie edukacyjne online "Błędne koło, czyli cykle przemocy domowej" (25.01.2021)

      2021-01-20

      Badania wykazały, że związki, w których występuje przemoc, przechodzą przez trzy fazy powtarzającego się cyklu. Nierzadko to…

    • Pomoc w słuchawce, czyli Poradnia telefoniczna „Niebieskiej Linii”

      2021-01-12

      Poradnia Telefoniczna „Niebieskiej Linii”, mimo że nie zastąpi osobistego kontaktu ze specjalistą, stanowi pierwszy krok w pr…

    • Kompleksowa pomoc rodzinie z problemem przemocy
    • Godziny pracy Ośrodka w przerwie świątecznej
    • Renata Durda w rozmowie dla Radio TOK FM
  • Akcje, konferencje, kampanie »

    • Ruszyła akcja 16 Dni Przeciw Przemocy ze względu na Płeć

      2020-11-25

      16 Dni Przeciwdziałania Przemocy wobec Kobiet& o międzynarodowa kampania organizowana już od 1991 roku przez Women's Global L…

    • Renata Durda prelegentką VI interdyscyplinarnej konferencji naukowej "Więzi, które chronią. Pomoc w obliczu zmian" (26.11.2020)

      2020-11-16

      Stowarzyszenie Psychoedukacji i Terapii "Evolutio" oraz Dolnośląska Szkoła Wyższa zapraszają na VI Interdyscyplinarną Konfere…

    • 17. Ogólnopolska Konferencja "Dziecko pokrzywdzone przestępstwem"
    • Rusza nowa kampania Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę – „Za drzwiami”
    • Domowe zasady ekranowe – nowa kampania Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę
  • Badania i raporty »

    • Dbałość o prawa człowieka wciąż stanowi wyzwanie

      2020-04-26

        Dunja Mijatović, komisarz ds. Praw człowieka Rady Europy, opublikowała swoje roczne sprawozdanie z działalności za 201…

    • Przemoc i przeciwności losu w dzieciństwie mogą zmienić mózg

      2020-01-23

      Ludzie narażeni na przeciwności losu w dzieciństwie mogą być bardziej narażeni na zmiany mózgu w okresie dojrzewania, które w…

    • Co druga kobieta w Finlandii doświadczyła fizycznej lub seksualnej przemocy po osiągnięciu 15. roku życia
    • Zagrożenia dla ochrony praw człowieka w Polsce w latach 2015-2019 - raport Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka
    • Raport "Patotreści w internecie"
  • Aktualności prawne »

    • Francja: Bransoletki elektroniczne dla sprawców przemocy domowej

      2020-09-29

      Francja wprowadza bransoletki elektroniczne dla sprawców przemocy domowej - stanowi dekret w tej sprawie opublikowany w dniu…

    • Ustawa antyprzemocowa. Projekt przewiduje nakaz natychmiastowego opuszczenie domu przez sprawcę przemocy w rodzinie

      2020-03-03

      Wprowadzenie odrębnego i szybkiego postępowania o nakazanie osobie stosującej przemoc domową opuszczenie mieszkania i zakazan…

    • Eksmisja na bruk będzie karą za przemoc domową?
    • 10 września to Światowy Dzień Zapobiegania Samobójstwom. HFPC interweniuje ws. kolejnych niepokojących wydarzeń
    • Odszkodowanie dla dziecka za kłótnie rodzinne?
  • Warszawa »

    • Rola świadka w zatrzymaniu przemocy w rodzinie

      2021-01-19

      Celem artykułu jest zachęcenie osób zajmujących się pomaganiem, aby większą uwagę poświęcić świadkom przemocy w rodzinie. Świ…

    • Kompleksowa pomoc rodzinie z problemem przemocy

      2021-01-07

      Aby efekty działań zmierzających do przeciwdziałania przemocy w rodzinie były skuteczne i trwałe, oprócz pomocy skierowanej d…

    • Wsparcie i pomoc w słuchawce. Poradnia telefoniczna „Niebieskiej Linii”
    • Świąteczne życzenia
    • Poradnia Telefoniczna w przerwie świątecznej

Ogólnopolskie Pogotowie dla Ofiar Przemocy w Rodzinie "Niebieska Linia"

Placówkę prowadzi:

Instytutu Psychologii Zdrowia Polskiego Towarzystwa Psychologicznego

CZASOPISMO

Okladka 6 2020 o

NEWSLETTER NL

Kampania "(Nie)Bądź miła"

Plakat-16-dni11x17cali-logos-line

KONKURS

Konkurs "Policjant, który mi pomógł"

Znajdź nas na:

FacebookTwitterGoogle BookmarksFollow @twitterapi

nawa pngPoradnia Telefoniczna Niebieskiej Linii: 22 668-70-00  Czynna codziennie: 12:00 - 18:00. 

Działalność Poradni dofinansowana jest ze środków kampanii Avon kontra Przemoc

Avon-NewVisualID-Activism-EVAW-Gradient-1-01


Algorytmy działania w przypadkach przemocy w rodzinie

PUBLIKACJE

Plakat Niebieskie Karty

   

Plakat: Schemat przebiegu procedury Niebieskie Karty

 

WIADOMOŚCI Z NL

  • Renata Durda w rozmowie dla INFOR PL
  • Bezpłatne spotkanie edukacyjne online "Błędne koło, czyli cykle przemocy domowej" (25.01.2021)
  • Prenumerata dwumiesięcznika "Niebieska Linia" w 2021 roku
  • Nowy numer dwumiesięcznika „Niebieska Linia” (6/131/2020)
  • Renata Durda w rozmowie dla Radio TOK FM
  • Znaczenie sojuszu roboczego w pracy z osobami stosującymi przemoc

AKTUALNOŚCI

  • Bezpłatne spotkanie edukacyjne online "Błędne koło, czyli cykle przemocy domowej" (25.01.2021)
  • Pomoc w słuchawce, czyli Poradnia telefoniczna „Niebieskiej Linii”
  • Kompleksowa pomoc rodzinie z problemem przemocy
  • Godziny pracy Ośrodka w przerwie świątecznej
  • Renata Durda w rozmowie dla Radio TOK FM
  • Nowy numer dwumiesięcznika „Niebieska Linia” (6/131/2020)

Portal psychologiczny Instytutu Psychologii Zdrowia PTP - psychologia.edu.pl Telefon zaufania dla osób dorosłych w kryzysie emocjonalnym 116 123 - 116123.edu.pl Telefon zaufania - uzależnienia behawioralne - 801 889 880

logo nl bOgólnopolskie Pogotowie dla Ofiar Przemocy w Rodzinie
"Niebieska Linia" IPZ
ul. Korotyńskiego 13, 02-121 Warszawa
tel.: (+48) 22 824-25-01, fax 22 823-96-64
Sekretariat czynny w godzinach: pon.- pt. 09.00-20.00 oraz sob. 9.00 - 13.00.

Copyright © 2014 Instytut Psychologii Zdrowia PTP