KOBIETY I MĘŻCZYŹNI JAKO OFIARY I SPRAWCY ZABÓJSTW ORAZ INNYCH PRZESTĘPSTW Z UŻYCIEM PRZEMOCY

Aktualności

18.02.2011

Celem projektu jest:

1) zbadanie możliwych różnic występujących w podejściu organów ścigania, wymiaru sprawiedliwości, pracowników służby więziennej do kobiet i mężczyzn, którzy dopuścili się zabójstwa w związku z przemocą w rodzinie oraz innych przestępstw przeciwko najbliższym na tle przemocy;

2) zbadanie wpływu stereotypów związanych z płcią na orzekanie w sprawach o przemoc w rodzinie, zabójstwa związane z wcześniejszą przemocą oraz sytuację kobiet odbywających karę pozbawienia wolności za tego typu przestępstwa;

3) poprawa sytuacji kobiet-ofiar przemocy, które dopuściły się zabójstwa lub/i innych przestępstw z użyciem przemocy przeciwko rodzinie w trakcie postępowania przygotowawczego, wyrokowania oraz odbywania kary pozbawienia wolności.

W Polsce coraz częściej dostrzega się przejawy i obszary dyskryminacji kobiet. Szczególnie w odniesieniu do projektów unijnych pojawia się wymóg badania ich wpływu na sytuację kobiet jako grupy dyskryminowanej. Niewiele uwagi natomiast, poświęca się problemowi różnic w traktowaniu kobiet i mężczyzn podczas postępowania karnego, wyrokowania i odbywania kary pozbawienia wolności.

Doświadczenie CPK wskazuje, że stereotypy mają duży wpływ na orzekanie w sprawach karnych o przestępstwa z użyciem przemocy - również zabójstwa. Jeśli chodzi o mężczyzn pojawia się tendencja do usprawiedliwiania, poszukiwania okoliczności łagodzących dla ich agresywnych zachowań, czy zabójstw popełnionych na ich partnerkach. Kobiety, w porównaniu do mężczyzn, zdają się być relatywnie surowiej karane za te przestępstwa. Kobieta dopuszczająca się zabójstwa na swoim wcześniejszym oprawcy, jest często karana bardzo surowo. Doznawana przemoc nie jest w wystarczającym stopniu brana pod uwagę jako okoliczność łagodząca.

Interesujące może być również zbadanie warunków odbywania kary pozbawienia wolności przez kobiety i mężczyzn skazanych za zabójstwa, czy inne przestępstwa z użyciem przemocy w związku z przemocą w rodzinie oraz możliwości ubiegania się o warunkowe przedterminowe zwolnienie.

Orzecznictwo w sprawach o zabójstwa na tle przemocy domowej

16 lat doświadczenia Centrum Praw Kobiet wskazuje, że kobiety, w porównaniu z mężczyznami, są karane relatywnie bardzo surowo za przestępstwa przeciwko zdrowiu i życiu. Historia wcześniejszej przemocy domowej, jest naszym zdaniem, w niewystarczającym stopniu brana pod uwagę, przy orzekaniu w sprawach o zabójstwa, popełniane zarówno przez ofiary jak i sprawców przemocy. W praktyce, znęcający się nad swoimi partnerkami mężczyźni, często ostatecznie zabójcy, otrzymują stosunkowo niskie wyroki w porównaniu do tych, orzekanych wobec ofiar długotrwałej przemocy, które często w desperacji zabijają. W przypadku mężczyzn występuje tendencja do usprawiedliwienia stosowanej przez nich przemocy oraz doszukiwania się okoliczności łagodzących takich jak zazdrość, czy odurzenie alkoholowe. Ponadto sprawca przemocy i zabójstwa żony czy partnerki, w naszym odczuciu, otrzymuje niższy wyrok, niż sprawca przemocy i zabójstwa na szkodę osoby obcej. Kiedy ofiara jest osobą bliską traktuje się to jako swoistą okoliczność łagodzącą. Taką sytuację można było zaobserwować m.in. w ostatniej sprawie monitorowanej przez CPK. Sprawca, który wiele lat znęcał się nad swoją żoną i groził jej, kiedy ją w końcu zabił, został skazany zaledwie na 15 lat kary pozbawienia wolności. Na sali sądowej poświęcono wiele uwagi wątkowi rzekomej zdrady. Chociaż było oczywiste, że wątek ten był wyłącznie linią obrony, na sali rozpraw można było odnieść wrażenie, że to zamordowana kobieta jest oskarżona w tej sprawie. Powoływanie się ponadto w uzasadnieniu wyroku na fakt, że zabójca będzie potrzebny dzieciom, wskazuje na zupełny brak zrozumienia sądu czym jest przemoc w rodzinie.

Tymczasem, ofiary przemocy, które nierzadko ledwie uniknęły śmierci z rąk swojego oprawcy, po jego zabiciu, dostają wysokie wyroki, porównywalne do tych, jakie otrzymują mężczyźni zabijający swoje wcześniejsze ofiary. W wypadku kobiet, naszym zdaniem okoliczności sprawy i historia wcześniejszej przemocy nie są w wystarczającym stopniu brane pod uwagę, przy orzekaniu w sprawach, w których to one są sprawczyniami zabójstwa lub uszkodzenia ciała, popełnionego na szkodę sprawcy przemocy.

Interesujące będzie również zbadanie spraw o przemoc wobec dzieci, kiedy kobiety są oskarżone lub współoskarżone. Rzadko bierze się pod uwagę to, że przemoc wobec dzieci współwystępuje z przemocą wobec kobiet, a większości kobiet trudno jest przeciwstawić się sprawcy przemocy domowej.[...]

Więcej o projekcie na stronie: http://www.cpk.org.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=266&catid=99&Itemid=57

Źródło: www.cpk.org.pl