Przemoc wobec osób starszych

Szczegóły

Adrianna Staręga

Niebieska Linia nr 5 / 2003

Na świecie żyje obecnie około 600 mln ludzi mających 60 lubwięcej lat. Liczba ta podwoi się do 2025 roku, a w 2050 roku świat będzie zamieszkiwało 2 mld osób starszych.

Najszybciej powiększającą się populacją w krajachrozwiniętych są osoby mające 80 lub więcej lat. Kobiety żyją dłużej niżmężczyźni praktycznie we wszystkich społeczeństwach; wskutek tego w populacjiosób w bardzo podeszłym wieku stosunek kobiet do mężczyzn osiąga wartość 2:1.

Niebezpieczna starość

Zapobieganie przemocy wobec osób starszych jest bardzoważnym zagadnieniem w starzejącym się świecie, chociaż dopiero w ostatnichlatach zjawisko to zaczęło być postrzegane jako ogólnoświatowy problem. Wkwietniu 2002 roku, w Madrycie, wszystkie kraje ONZ przyjęły dokument pod nazwąUnited Nation International Plan of Action, w którym jasno podkreśla się wagęzapobiegania temu problemowi i wskazuje, że ochrona osób starszych przedprzemocą należy do Uniwersalnych Praw Człowieka.

Przemoc wobec osób starszych może być zdefiniowana jakopojedyncze lub powtarzające się działanie, lub brak odpowiedniego działania,występujące w jakiejkolwiek relacji, w której oczekuje się zaufania, a którapowoduje krzywdę bądź cierpienie osoby starszej. Może ona przybierać różneformy: przemocy fizycznej, psychicznej, seksualnej, finansowej, a także formęintencjonalnego lub nieintencjonalnego zaniedbania (definicja podana za TheToronto Declaration on the Prevention of Elder Abuse).

Aby w pełni zrozumieć zjawisko przemocy wobec osób starszychnależy uwzględnić: kulturowy kontekst jego występowania, różnice związane zpostrzeganiem ról damsko-męskich w danej społeczności oraz grupy starszychosób, które w szczególny sposób narażone są na przemoc – np. osoby w bardzo podeszłymwieku, z funkcjonalnym upośledzeniem, kobiety czy osoby biedne.

We wspomnianej wcześniej deklaracji zwraca się uwagę nakilka istotnych zagadnień związanych ze zjawiskiem przemocy wobec osóbstarszych:

· Brak reakcji w przypadku rozpoznania przemocy wobec osóbstarszych jest często spowodowany brakiem odpowiednich narzędzi prawnych.

· Zapobieganie przemocy wobec osób starszych wymagazaangażowania wielu środowisk społecznych.

· Pracownicy służby zdrowia pierwszego kontaktu odgrywajązasadniczą rolę w reagowaniu na przemoc wobec osób starszych – choć,paradoksalnie, to oni często nie rozpoznają tych przypadków.

· Edukacja i rozpowszechnianie informacji za pośrednictwemmediów mają istotne znaczenie w przeciwdziałaniu przemocy wobec osób starszych– dotyczy to zarówno edukacji profesjonalistów, jak i całego społeczeństwa(przełamywanie tabu i obalanie stereotypów istniejących w stosunku do ludzistarszych).

· Przemoc wobec osób starszych jest problemem uniwersalnym.Badania pokazują, że występuje ona zarówno w krajach rozwiniętych, jak irozwijających się.

· Sprawca przemocy jest najczęściej znany ofierze –najwięcej przypadków przemocy ma miejsce w środowisku rodzinnym. Często osobystarsze doświadczają przemocy także ze strony przedstawicieli służb, które sązobowiązane opiekować się nimi.

Przemoc wobec osób starszych w USA

Jak podaje amerykańska organizacja Physicians for aViolence-Free Society, między 1986 a 1996 rokiem w USA nastąpił 150-procentowywzrost odnotowanych przypadków przemocy domowej wobec osób starszych. W tymsamym czasie populacja osób starszych wzrosła tylko o 10%.

Ogólnokrajowe badania przeprowadzone w 1996 roku w USA,pokazały, że:

· Rocznie ponad 550 tys. osób w wieku 60 lub więcej latdoświadcza przemocy, zaniedbania lub samozaniedbania.

· Specjaliści szacują, że prawie cztery razy więcejincydentów przemocy, zaniedbania lub samozaniedbania nie zostało zgłoszonych.

· Ocenia się, że w 1996 roku około 1,1 mln osób starszychstało się ofiarami różnego typu przemocy domowej.

· Osoby, które mają 80 lub więcej lat, były ofiaramiprzemocy bądź zaniedbania 3 razy częściej niż osoby z całej populacji ludzistarszych.

· W 90% przypadków stosowania przemocy wobec osób starszychsprawcami tych czynów byli członkowie rodziny. Dwie trzecie sprawców to dorosłedzieci lub małżonkowie ofiary.

Inne amerykańskie badania pokazują, że:

· Kobiety stanowią 68,3% ofiar przemocy wśród osób starszych(National Center on Elder Abuse, 1994).

· Zaniedbanie jest najbardziej typową formą przemocy wobecosób starszych (55%). Kolejne miejsce zajmują: przemoc fizyczna (14,6%przypadków), wykorzystywanie finansowe (12,3%), przemoc emocjonalna (7,7%),seksualna (0,3%) (National Center on Elder Abuse, 1996).

· 64% wszystkich zgłoszeń dotyczących przemocy wobec osóbstarszych w 1996 roku zostało potwierdzonych w trakcie dochodzenia.

· Tylko część przypadków przemocy domowej wobec osóbstarszych jest zgłaszanych odpowiednim władzom.

· W 47,3% potwierdzonych przypadków stosowania przemocywobec osób starszych sprawcami były dorosłe dzieci, w 19,3% byli tomałżonkowie, w 8,6% wnuczkowie, a w 8,8% inni krewni.

· W 1996 roku 22,5% wszystkich zgłoszeń przypadków przemocydomowej wobec osób starszych pochodziło od lekarzy oraz innych pracownikówsłużby zdrowia, 15,1% od pracowników innych służb; 16,3% od członków rodziny,pozostałe zgłoszenia pochodziły od policji, przyjaciół, sąsiadów, duchownych,banków lub firm.

Artykuł przygotowano na podstawie:

· http://www.who.int/hpr/ageing;

· http://www.who.int/hpr/ageing/TorontoDeclarationEnglish.pdf;

· http://www.who.int/hpr/ageing/elderabuse.htm -The TorontoDeclaration on the Prevention of Elder Abuse;

· www.pvs.org/elder.shtml Physicians for a Violence-FreeSociety;

· http://www.mt-hotline.org/elderabuse.htm;

· http://www.Pacificinstitute-europe.org/old_p.html.

Warto również zajrzeć na strony:

· http://www.who.int/hpr/ageing/elderabuse.htm

· http://www.helpage.org/

· http://www.aoa.gov

· www.aoa.gov/abuse/report/default.htm

· www.elderabusecenter.org

· http://www.onpea.org

· http://www.elderabuse.org.uk/

· http://www.mun.ca/elderabuse/

A.S.

• « poprz.
• nast. »