LIST DO MINISTRA SPRAWIEDLIWOŚCI WYSTOSOWANY W IMIENIU KDS DS. PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY

Szanowny Panie Ministrze,

w imieniu Komisji Dialogu Społecznego ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie zwracamy się do Pana Ministra z prośbą o spotkanie.

Komisję Dialogu Społecznego tworzą organizacje pozarządowe i instytucje zajmujące się problematyką przemocy w rodzinie w celu inicjowania i wspierania działań na rzecz tworzenia skutecznych i systemowych rozwiązań z zakresu przeciwdziałania przemocy.

Jesteśmy poruszeni kolejnym zabójstwem dokonanym przez wypuszczonego z aresztu sprawcę przemocy w rodzinie. Tylko w ostatnich tygodniach sądy dwa razy wypuściły z aresztów sprawców, którzy następnie zamordowali swe ofiary lub zeznających przeciw nim świadków - w styczniu Jan S. zabił swoją szwagierkę oraz jej przyjaciela w akcie zemsty za zeznania przeciw niemu w sprawie o gwałt na byłej żonie. W lutym wskutek uchylenia przez Sąd Okręgowy w Lublinie aresztu tymczasowego Marek Z. wrócił do domu i zamordował żonę. Obu tych tragedii można było uniknąć - w obu przypadkach decyzje sądów okręgowych uchylające areszt tymczasowy wobec sprawców umożliwiły im spełnienie gróźb.

Obie te tragedie ukazują powszechną w Polsce nieskuteczność mechanizmów i procedur oraz niewydolność i niewiedzę instytucji mających chronić osoby doznające przemocy w rodzinie. Naszym zdaniem wynika to z:

• łatwości z jaką organy ścigania i wymiaru sprawiedliwości podejmują decyzje o odmowie wszczęcia postępowania lub umorzeniu tego typu spraw (podstawą decyzji jest z reguły tzw. „znikomy stopień społecznej szkodliwości”);
• praktyki działania tych instytucji takiej, jakby przestępstwo przemocy w rodzinie było w Polsce ścigane nie z urzędu, a na wniosek pokrzywdzonych;
• powszechnego braku wiedzy o psychologii ofiar przemocy w rodzinie – sędziowie, prokuratorzy, policjanci z reguły kierują się stereotypem, że ofiary same są sobie winne, bo wycofują skargi. Oni po prostu nie wiedzą, że taka postawa jest jednym z psychologicznych skutków bycia ofiarą przemocy;
• nagminnego lekceważenia przez sędziów zagrożenia jakie stanowi przestępstwo przemocy wobec najbliższych i – co za tym idzie - niezmiernie rzadkiego stosowania aresztu tymczasowego wobec sprawców;
• nie wydawania przez prokuratorów - mimo, że w ramach tzw. poszerzonego dozoru policyjnego mogą to robić - zakazu zbliżania się sprawcy do ofiary;
• praktyki sądowniczej, zgodnie z którą wyroki zapadające w sprawach o znęcanie się nad rodziną są z reguły skandalicznie niskie, a co gorsza w ok. 90 proc. przypadków zapadają w zawieszeniu (sprawca wraca do domu, a w życiu ofiary nic się nie zmienia; czasem przemoc się wręcz nasila).

Reasumując – uważamy, że przemoc w rodzinie, jako przyczyna cierpienia setek tysięcy osób, jest poważnym przestępstwem i najwyższy czas skończyć z pobłażaniem dla sprawców. To przestępstwo, podobnie jak każde inne, powinno być przedmiotem zainteresowania przede wszystkim wymiaru sprawiedliwości, a nie jak dotychczas organizacji pozarządowych i pomocy społecznej.

Apelujemy do Pana Ministra o:

• powołanie (w ramach resortu) komitetu monitorującego postępowanie podległych Panu Ministrowi instytucji w sprawach dotyczących przemocy w rodzinie;
• wprowadzenie standardów, które zmniejszyłyby wpływ stereotypów i uprzedzeń osobistych na postępowanie w tego typu sprawach;
• utworzenie grupy roboczej (składającej się z przedstawicieli instytucji wymiaru sprawiedliwości oraz organizacji pozarządowych wyspecjalizowanych w problematyce przemocy w rodzinie), która wypracuje program przeciwdziałania temu przestępstwu, w tym system obowiązkowych szkoleń dla prokuratorów, aplikantów sędziowskich i sędziów – jedynej grupy zawodowej, której przedstawiciele z reguły odmawiają uczestnictwa w szkoleniach na temat przemocy w rodzinie;
• rozważenie możliwości wprowadzenia sankcji dyscyplinarnych dla sędziów, których niekompetencja lub lekceważący stosunek do swoich obowiązków prowadzi do tak tragicznych w skutkach decyzji jak te przytoczone na początku listu.

Mamy nadzieję, że Pan Minister możliwie szybko wyznaczy nam termin spotkania i razem zmienimy smutną praktykę zarówno postępowania jak i orzecznictwa w sprawach o znęcanie się nad rodziną. W imieniu naszych instytucji i organizacji proponujemy Panu Ministrowi pomoc w wypracowaniu rozwiązań prawnych i instytucjonalnych pozwalających na skuteczniejsze zwalczenie tego przestępstwa. Liczymy na zrozumienie Pana Ministra i zaangażowanie kierowanego przez Pana resortu w skuteczne przeciwdziałanie przemocy w rodzinie.

Z wyrazami szacunku,

Centrum Praw Kobiet

Fundacja Drabina Rozwoju

Fundacja Dzieci Niczyje

Fundacja „IKA”

Fundacja Pomoc Kobietom i Dzieciom

Fundacja „Razem Lepiej”

Komitet Ochrony Praw Dziecka

Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – PZH

Ośrodek Interwencji Kryzysowej PKPS

Ośrodek dla Ofiar Przemocy w Rodzinie „Dom”

Pogotowie „Niebieska Linia” IPZ

Specjalistyczna Poradnia Rodzinna ds. Przeciwdziałania Przemocy

Stowarzyszenie „Koniec Milczenia”

Stowarzyszenie „Niebieska Linia”

Stowarzyszenie OPTA

Stowarzyszenie Praktyków Dramy „STOP-KLATKA”

Wydział ds. Przeciwdziałania Przemocy BPS UM st. Warszawy

Inne z kategorii

PODCAST || Tzw. pigułka gwałtu – jak reagować, gdy doświadczysz odurzenia lub jesteś jego świadkiem?

13.05.2025

▪️Czym tak naprawdę jest tzw. „pigułka gwałtu"?▪️Co powinno wzbudzić twój niepokój np. w klubie...

czytaj dalej

Superwizja

05.02.2024

Superwizja w zawodach związanych z pracą z ludźmi powinna być standardem.

czytaj dalej