MEDIACJA DLA RODZINY W KRYZYSIE
Aktualności
Co to jest mediacja? W jakich sprawach może być stosowana, a w jakich nie? Kto może wziąć w niej udział i co ona daje? Przeciętny Polak nie do końca zna odpowiedzi na te pytania, choć w ostatnim czasie coraz głośniej mówi się o mediacji choćby przy różnych projektach prowadzonych przez organizacje pozarządowe dotyczących np. mobbingu czy problemów rodzinnych. Ponadto, od ponad trzech lat kodeks postępowania cywilnego, karnego, a także kilka innych ustaw uwazglednia mediację.
- Z perspektywy osoby, która zajmuje się mediacją mam poczucie, że jest ona w tej chwili wykorzystywana na minimalną skalę. W Polsce mamy rocznie od 60 do 75 tys. rozwodów. Do mediacji kierowanych jest przez sądy około 900 spraw w całym kraju. Do rzeczywistej mediacji dochodzi w około 600 przypadkach. To jest niezwykle mała skala – powiedziała nam Katarzyna Czayka-Chełmińska, prezes Stowarzyszenia Mediatorów Rodzinnych (SMR).
Spektakularne otwarcie
Mężczyzna i kobieta wracają do domu. On od razu włącza telewizor i zaczyna oglądać mecz. Chciałby, żeby żona razem z nim kibicowała przed ekranem jego ulubionej drużynie. Ona jednak nie zamierza tracić czasu. Musi jeszcze zająć się dziećmi, ogarnąć mieszkanie. Mówi, że syn ma kłopoty w szkole. Mężczyzna przytakuje, ale dalej ogląda mecz. Kobieta podnosi głos. Zarzuca mężowi, że nie interesuje się tym, co się dzieje w domu. Atmosfera staje się coraz bardziej napięta. On wyłącza telewizor. Wyjaśnia, że cały dzień pracuje i nie może mieć jeszcze na głowie spraw rodzinnych. Awantura wisi w powietrzu. Oboje zaczynają wylewać na siebie swoje żale. Wydaje się, że obie strony będą zawzięcie bronić swoich racji...To tylko krótka scenka odegrana przez dwoje młodych aktorów na początku konferencji. Ale takich sytuacji w prawdziwym życiu jest wiele. Jak twierdzą przedstawiciele SMR okres transformacji ustrojowej przyniósł istotne zmiany w polskiej rodzinie i postawił przed nią nowe wyzwania i presje związane ze zmianami warunków ekonomicznych, kulturowych i społecznych. W ostatnich latach coraz więcej par się rozstaje. W efekcie można mówić o kryzysie rodziny, choć, jak pokazują badania CBOS z 2008 r. szczęście rodzinne jest najważniejszą wartością w życiu 78 % Polaków, a 88 % z nich przedkłada życie w rodzinie ponad wszystkie inne formy współżycia między ludźmi.
Nowe rozwiązania
Za zwiększającymi się wymaganiami wobec rodziny nie idą jednak nowe rozwiązania pomocowe oferowane np. przez państwo czy trzeci sektor. Poradnie psychologiczne, ośrodki pomocy społecznej, a także organizacje pozarządowe koncentrują się przede wszystkim na zjawiskach patologicznych i oferują programy pomocy rodzinom dotkniętym np. zjawiskiem przemocy, uzależnień czy ubóstwa. Opierają się przy tym na tradycyjnych rozwiązaniach tj. zasiłki, poradnictwo, różne formy terapii. Te rozwiązania nie zawsze przynoszą dobre efekty, gdyż nie odpowiadają na zapotrzebowanie wynikające ze współczesnych problemów, jakie stoją przed ludźmi. Tymczasem, według SMR charakter i podstawowe źródła tego, co nazywane jest kryzysem polskiej rodziny wymaga specyficznych narzędzi do radzenia sobie w nowej sytuacji.- Mediacja rodzinna, jako element wspierania rodziny, który uwzględnia jej rzeczywiste potrzeby i jest dostosowany do ducha czasów, pozwala jej uczestnikom określić kwestie sporne, opracować propozycje rozwiązań i, jeśli będzie taka wola, zawrzeć wzajemnie satysfakcjonujące porozumienie. Choć tylko w ok. 30 proc. spraw dochodzi do porozumienia, już sama sytuacja mediacji jest bardzo korzysta, gdyż kobieta i mężczyzna mają okazję zdać sobie sprawę z tego, o co im tak naprawdę chodzi i wysłuchać racji drugiej strony. I nawet jeśli się nie porozumieją, to po mediacji są lepiej przygotowani do dalszego życia. Przede wszystkim zdają sobie sprawę, w czym leży problem i czego mogą się spodziewać po drugiej stronie – stwierdziła Katarzyna Czayka-Chełmińska.
Dlaczego mediacja
Mediatorzy i osoby, które zetknęły się z mediacją nie mają wątpliwości, że jest to dobre narzędzie do pracy w sytuacji kryzysowej, gdy np. małżonkowie się rozwodzą lub są w separacji. Oczywiście, nie wszystkie sprawy nadają się do mediacji – na pewnomediacja nie ma sensu w przypadkach, gdy dochodzi do przemocy w rodzinie. Sprawdza się natomiast w sprawach rozwodowych, różnych knfliktach małżeńskich dotyczących np. spędzania czasu, finansów, opieki nad dziećmi, w konfliktach sąsiedzkich czy nieporozumieniach w pracy.- Wiele instytucji np. sądy, ośrodki pomocy społecznej traktuje metodę mediacji jako coś zbawczego. Jednak mediacja nie jest cudownym lekiem na wszystko – zauważyła dr Agata Górska, wiceprezes Stowarzyszenia Mediatorów Rodzinnych.Mediacja zaczyna się wtedy, gdy dwie autonomiczne strony zgadzają się, aby siąść do rozmów w towarzystwie jednego lub dwóch mediatorów. Efektem tych rozmów, podpartych argumentami obu stron są wspólnie podjęte decyzje, za które zarówno kobieta, jak i mężczyzna biorą pełną odpowiedzialność. Tak pojęta mediacja przynosi rzeczywiście dobre i długotrwałe efekty.
Przeciwdziałanie kryzysowi
Podczas konferencji mówiono również o przygotowywanym przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej projekcie nowej ustawy dotyczącym systemu opieki nad dzieckiem i rodziną w kryzysie, który już otrzymał dobre rekomendacje specjalistów i Rady Ministrów.- Duże znaczenie powinno być nadane praktykom wspierającym przeciwdziałanie problemom w rodzinie i analizie przyczyn kryzysu. Powinny to być działania interdyscyplinarne, wykorzystujące np. terapię systemową, poradnictwo, psychoedukację, mediację, nastawione na jak najszerszą pomoc, a przede wszystkim profilaktykę – zapewniała Alina Wiśniewska z Departamentu Świadczeń Rodzinnych Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej oraz przedstawicielka Departamentu Spraw Kobiet, Rodziny i Przeciwdziałania Dyskryminacji w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej.Nowa ustawa wkrótce zostanie przekazana do sejmu. Najprawdopodobniej wejdzie ona w życie 1 stycznia 2010 r.- Jesteśmy realistami. Proponujemy dobre rozwiązania wspierające rodzinę, ale wymagają one nie tylko finansowego przygotowania, ale też czasu i zaangażowania na różnych szczeblach i przez różnych ludzi – powiedziała A. Wiśniewska.
Projekt mediatorów
O ile na ministerialną ustawę trzeba jeszcze poczekać, o tyle Stowarzyszenie Mediatorów Rodzinnych od lipca 2008 r. realizuje w Radomiu oraz na warszawskiej Białołęce i Woli projekt „Nowe wyzwania – nowe rozwiązania. Mediacja rodzinna w systemie pomocy rodzinie w kryzysie”.- Chcemy stworzyć warunki do współpracy między specjalistami pracującymi z rodziną, żeby poszukiwali dobrej formuły na to, aby wykorzystać mediację. Współpracujemy z Ośrodkami Pomocy Społecznej w Radomiu, na Białołęce i na Woli. Sami też pozyskujemy innych partnerów, organizacje pozarządowe, poradnie pedagogiczno-psychologiczne, kuratorów sądowych, sędziów. Do projektu włączyła się też policja i straż miejska – wyjaśniła Katarzyna Czayka-Chełmińska.Program polega na tym, że w tych trzech społecznościach wypracowujemy rozwiązanie jak dobrze korzystać z mediacji, jakie są potrzeby, możliwości, a także opracowujemy pomysły na systemowe rozwiązania, które będzie można wykorzystać w całym kraju.
Spektakularne zakończenie
Na zakońćzenie konferencji, podczas której odbyły się praktyczne warsztaty dotyczące mediacji i konfliktów rodzinnych aktorzy, którzy na początku odegrali małżeńską kłótnię, wzięli udział w mediacji, aby pokazać, jak ona wygląda.– Pokazaliśmy tylko jeden najważniejszy etap mediacji, czyli docieranie do potrzeb obu stron i co dalej z tym może się stać. Sama mediacja trwa dosyć długo. Zazwyczaj jest to kilka sesji, na konferencji było to zaledwie 15-20 minut – podsumowała Katarzyna Czayka-Chełmińska.Konferencja była zorganizowana w ramach projektu „Nowe wyzwania – nowe rozwiązania. Mediacja rodzinna w systemie pomocy rodzinie w kryzysie” finansowanego ze środków Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej w ramach Rządowego Programu Fundusz Inicjatyw Obywatelskich.
Inne z kategorii
PODCAST || Tzw. pigułka gwałtu – jak reagować, gdy doświadczysz odurzenia lub jesteś jego świadkiem?
13.05.2025
▪️Czym tak naprawdę jest tzw. „pigułka gwałtu"?▪️Co powinno wzbudzić twój niepokój np. w klubie...
czytaj dalej
