Zrozumieć starość

Aktualności

08.10.2003

Niebieska Linia nr 5 / 2003

Rozmowa z dr n. med. Alicją Klich-Rączką

Większość chorób występujących w starości pojawia się takżew młodszym wieku, ale rzadziej i miewa nieco odmienny przebieg. Do takichchorób należy nadciśnienie, cukrzyca, choroba niedokrwienna serca. Występujątakże schorzenia, które są charakterystyczne głównie dla starości: otępienia,nietrzymanie zwieraczy, utrata równowagi. Najczęściej ludzie starzy chorują nachoroby układu sercowo-naczyniowego (75%), narządu ruchu (68%), układuoddechowego (46%), układu trawiennego (34%) i otępienia (15%). Osoby w podeszłymwieku skarżą się na trudności w przyswajaniu nowych informacji, mniejsząpodzielność uwagi, trudności w adaptacji do nowych sytuacji, zmniejszonązdolność reagowania, choć oczywiście cechy te nie dotyczą wszystkich ludzistarszych.

Jaka jest najlepsza forma profilaktyki, dzięki której osobystarsze mogą na długo zachować dobrą formę fizyczną i umysłową?

Najlepszą formą profilaktyki jest codzienna aktywnośćfizyczna i umysłowa. Obie powinny być dostosowane do indywidualnych możliwościczłowieka. Szczególnie zalecane są takie rozrywki, jak: rozwiązywaniekrzyżówek, teatr, czytanie książek. Nie należy natomiast polecać oglądaniatelewizji, bo jest to tylko bierna forma odbioru, nie rozwija procesówmyślowych.

Na co trzeba zwracać szczególną uwagę, opiekując się osobąstarszą?

Przede wszystkim na warunki mieszkaniowe, które muszą byćdostosowane do gorszej percepcji i sprawności ruchowej osób starszych. Napodłodze nie powinny leżeć ruchome wykładziny i dywany, ponieważ łatwo wtedy oupadek i złamania, które w podeszłym wieku są szczególnie niebezpieczne.Powinniśmy pamiętać również o tym, że starsze osoby gorzej akceptujązmieniających się opiekunów i miejsca, mogą zapomnieć o zaleceniach dotyczącychdiety, zażywania leków. O tym wszystkim muszą pamiętać opiekunowie, rodzinazajmująca się starszą osobą.

Czy często spotyka się Pani z przypadkami stosowaniaprzemocy wobec osób starszych?

Ludzie starsi niechętnie mówią o przemocy wobec nich, alebadania ankietowe wskazują, że bierną agresję, taką jak nieudzielaniepotrzebnej pomocy lub czynną formę przemocy, taką jak szczypanie, popychanie,szarpanie, stosuje aż 10% opiekunów tych osób.

Czym powodowana jest agresja wobec osób starszych?

Agresja spowodowana jest zwykle nieznajomością psychikistarego człowieka i chorób, które pojawiają się w tym wieku. Agresję możerównież powodować wyczerpanie psychiczne opiekuna, który pozostaje bez wsparciai możliwości podzielenia się swoimi problemami i trudnościami, jakie przynosiopieka nad osobą starszą.

Czy osoby starsze stosują przemoc, wywierają presję naswoich opiekunach, rodzinie?

Tak, w starości może występować rodzaj charakteropatiinasilający się z wiekiem i wraz z występowaniem różnych schorzeń. Wówczas osobystarsze mogą manipulować otoczeniem. Często jest to chęć zwrócenia na siebieuwagi.

Jakie rozwiązania systemowe sprzyjałyby opiece i leczeniuosób starszych?

Na przykład ubezpieczenia pielęgnacyjne, takie jak wNiemczech lub w USA, są bardzo korzystnym rozwiązaniem. Pozwalają sfinansowaćnajbardziej kosztowny pod względem leczenia i opieki okres, jakim jest późna,niedołężna starość. Poza tym ludzie starzy, często samotni, mają ograniczonydostęp do specjalistycznej opieki geriatrycznej i rehabilitacji. Bardzo dobrymrozwiązaniem byłby bezpośredni dostęp do geriatry bez potrzeby wcześniejszegostarania się o skierowanie. Pilną potrzebą jest także wprowadzenie oddziałówgeriatrycznych przynajmniej na szczeblu wojewódzkim, zwłaszcza w obliczustarzenia się polskiego społeczeństwa.

Dziękuję za rozmowę.

Granice starości

Starość socjoekonomiczna

wiek przejścia na emeryturę – od 50. do 65. roku życia

Starość fizjologiczna

wg definicji WHO 60 – 70 rok życia – wiekpodeszły

75 – 90 rok życia – wiek starczy

ponad 90 lat – długowieczność

gerontologia – nauka o starzeniu się istot żywych, w tymludzi; obejmuje nie tylko aspekty biologiczne, ale również zjawiskapsychospołeczne i ekonomiczne

starzenie się społeczeństw – demograficznie za stare uważasię społeczeństwo,

w którym odsetek ludzi po 60. roku życia > 12% całejpopulacji

Na podstawie strony internetowej Ośrodka Psychogeriatrycznego w Toruniu

Z dr n. med. Alicją Klich-Rączką, asystentką w Katedrze Chorób Wewnętrznych i GeriatriiCollegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, wiceprezesemKolegium Lekarzy Specjalistów Geriatrii w Polsce rozmawiała Anna Hernik